Castratie en sterilisatie

Castratie en Sterilisatie bij de HOND:

De puberteit – seksuele cyclus

De reu komt, naargelang het ras, in puberteit rond de leeftijd van zes à achttien maanden. Deze periode valt ook samen met de productie van de eerste spermatozoön, die nodig zijn voor de bevruchting. De teven worden geslachtsrijp als ze voor het eerst loops worden en komen dan in de puberteit. Deze eerste loopsheid bij de teef vindt ook meestal plaats rond de leeftijd van zes à achttien maanden (verschillen naargelang het ras) en duurt gemiddeld drie weken. De seksuele cyclus is onder te verdelen in vier opeenvolgende fasen (zie figuur):

• de pro-oestrus: de niet vruchtbare fase. De groeiende follikels scheiden, onder invloed van de hypofyse, oestrogenen af. Deze hormonen zijn verantwoordelijk voor de veranderingen in het gedrag van het dier (aantrekken van de reuen, likken aan de uitwendige geslachtsorganen) en voor het optreden van lichamelijke veranderingen (de vulva is opgezwollen en er is bloedverlies). Toch wil de teef nog niet gedekt worden;
• de oestrus: de vruchtbare fase. Tijdens deze bronst wordt de teef opgewonden en accepteert het dekken. In deze fase grijpt tevens de eisprong plaats (rond de 11de à 12 de dag van de cyclus). Deze eisprong komt spontaan, veroorzaakt door het vrijkomen van het luteïniserend hormoon (LH);
• post-oestrus of metoestrus: komt overeen met de duur van een dracht en een lactatie. Hier is ook een bepaald peil van progesteron bereikt, dat gedurende de gehele post- oestrus blijft bestaan. Dit hormoon bereidt de baarmoeder voor op de innesteling van het embryo en bevordert de toename van baarmoederweefsel met het oog op een eventuele dracht;
• anoestrus: fase van seksuele rust.

Figuur: seksuele cyclus van de teef

De doorsnee cyclus duurt zes maanden, waardoor de teef in het algemeen twee keer per jaar loops is. Het is in de eerste twee maanden na de loopsheid, wanneer het hormonenprofiel (progesteron) de dracht nabootst, dat allerlei ongewenste effecten kunnen optreden zoals schijndracht en baarmoederontsteking.

Er wordt aangeraden de teef te steriliseren 3 maand na de loopsheid of wanneer de teef vijf à zes maanden oud is, nog voor de eerste loopsheid. Het risico op melkkliertumoren is, indien gesteriliseerd wordt voor een leeftijd van 2 jaar zelfs minder dan 1%.

Castratie van een reu kan ook vanaf een leeftijd van 6 maand.

Wat zijn de mogelijkheden?

Er zijn verschillende mogelijkheden van anticonceptie bij teef en reu.

Anticonceptie van de teef

Er zijn drie mogelijkheden:

• tijdens de vruchtbare periode contact met het andere geslacht vermijden;
  
  Het vermijden van het contact tussen teef en reu is moeilijk. Teven zijn erg vindingrijk om te ontsnappen en ook reuen slagen erin de teef op het spoor te komen. Er is dus een grote kans dat de teef toch gedekt wordt en dit is niet met 100% zekerheid vast te stellen.
  Daarom is deze methode slechts gebruikelijk als men in de toekomst nog een nest wil. In dit geval wordt de cyclus goed opgevolgd, laat men de hond zo weinig mogelijk vrij los lopen en houdt men de hond altijd in het oog. Indien er een kans bestaat dat de teef werd gedekt, kan gebruik gemaakt worden van een Alizininjectie die 2 dagen na elkaar moet gegeven worden met 24 uur tussen.
  Deze behandeling kan tot 45 dagen na dekking gegeven worden, maar het is aan te raden om hier niet te lang mee te wachten.
• een chirurgische ingreep;
  
  De teef kan worden gesteriliseerd. Wanneer men bij voorbaat geen nest wil, geniet het de voorkeur de hond te steriliseren voor de eerste loopsheid ofwel 3 tot 4 maanden na de eerste loopsheid voordelen:
  • éénmalig en 100 % zeker;
  • de teef wordt niet meer loops of schijnzwanger;
  • doordat de eierstokken verwijderd zijn kunnen deze organen zowel direct als indirect geen aandoeningen, zoals baarmoederontsteking en eierstokkanker, meer opleveren;
  • minder kans op melkkliertumoren. Hoe jonger een teef gesteriliseerd wordt, hoe minder kans hierop;
  • op langere termijn goedkoper dan medicamenteuze middelen.
  nadelen:
  • de ingreep is onomkeerbaar;
  • risico van de anesthesie en chirurgie. Door de moderne gasverdoving en een goede bewaking tijdens de narcose, is het risico bij operatie echter klein;
  • kleine kans op urine-incontinentie. Vooral grote rassen, dwergpoedels en honden met een gecoupeerde staart zijn er op latere leeftijd gevoeliger voor;
  • risico op veranderde vachtstructuur. Vooral langharige honden kunnen een vacht hebben die wat dikker en krulliger wordt;
  • sommige teven hebben de neiging iets toe te nemen in gewicht, omdat ze door sterilisatie rustiger worden.
  De vele voordelen verantwoorden zeker sterilisatie. De meeste nadelen zijn tevens te verhelpen. Zo kan bv. urine-incontinentie gemakkelijk behandeld worden met medicatie en aan teven met een gewichtstoename kan een aangepast dieet worden gegeven.
• medicatie.
  
  Als medicamenteuze behandeling wordt gebruik gemaakt van de prikpil. De prikpil bevat derivaten van het vrouwelijk progesteronhormoon, die de loopsheid bij de teef onderdrukken. Het best wordt deze een eerste keer toegediend tijdens de anoestrus (ongeveer honderd dagen na de loopsheid). De toediening wordt vervolgens best om de vijf maanden herhaald.
  
  voordelen:
  • geen chirurgie nodig;
  • er is in principe dracht mogelijk bij een volgende loopsheid.
  
  
  nadelen:
  • er is geen verminderde kans op melkkliertumoren en baarmoederontsteking;
  • het effect van de injectie is niet altijd 100 %;
  • op de injectieplaats treedt soms kaalheid en haarverkleuring op;
  • na het stoppen met de prikpil treedt soms geen of geen normale loopsheid op;
  • er bestaat een risico op diabetes mellitus (suikerziekte);
  • er bestaat een kans dat de pil wordt vergeten of niet opgenomen wordt;
  • bij langdurig gebruik verhoogt de kans op borstkanker en melkklierontstekingen.
  
  
  Door al deze nadelen is het afgeraden de prikpil te gebruiken.

Anticonceptie van de reu

• tijdens de vruchtbare periode contact met het andere geslacht vermijden
• een chirurgische ingreep
  
  De anticonceptie van de reu bestaat erin de reu te castreren.voordelen:
  • gedragsveranderingen, zoals minder rondzwerven en minder sproeien.
  nadelen:
  • gewichtstoename;
  • grotere kans op prostaattumoren.
  Algemeen genomen wordt aangeraden teven te steriliseren in plaats van reuen te castreren.
  Castratie van de reu wordt wel overwogen indien:
  • de reu wegloopt telkens er een loopse teef in de buurt is;
  • de reu ‘vuile’ manieren heeft, zoals in huis plassen of tegen iemand op ‘rijden’;
  • de reu dominant is tegenover andere reuen of mensen.

CASTRATIE en STERILISATIE bij de kat

Katten kunnen vanaf een leeftijd van 5-6 maand gecastreerd en gesteriliseerd worden. We raden aan best te wachten tot ze minstens 2kg wegen.

Ook bij de kat heb je de verschillende mogelijkheden van anticonceptie.

Anticonceptie van de kattin/katerde mogelijkheden:

• een chirurgische ingreep; Hier gelden dezelfde voor- en nadelen als bij de teef/reu
• medicatie: de kattenpil
  
  Hiervoor bestaan 2 producten in pilvorm, die om de week of om de twee weken dienen toegediend te worden.
  
  Ook hier zijn risico’s aan verbonden:
  • een kans dat de pil wordt vergeten of niet opgenomen wordt;
  • gewichtstoename;
  • melkkliergezwellen kunnen ontstaan;
  • diabetes mellitus.